Zęby zwłaszcza małych dzieci nie są jeszcze wystarczająco mocne i zmineralizowane. Łatwo może dojść do ich uszkodzenia, szczególnie, kiedy maluch zaczyna stawiać pierwsze kroki. Wtedy wiele razy się przewraca, co jest częstą przyczyną urazów uzębienia. Już nawet lekko ukruszony ząb wymaga od rodziców odpowiedniej reakcji. Przede wszystkim należy jak najszybciej udać się do dentysty. Jeżeli takie sytuacje zostaną zignorowane, wtedy często dochodzi do jeszcze większych uszkodzeń. Poza tym w miejscu pęknięcia szkliwa mogą osadzać się resztki pokarmu będącego pożywką dla bakterii, co w konsekwencji często prowadzi do próchnicy. Warto zatem wcześniej reagować na takie sytuacje i nie zwlekać z wizytą w gabinecie stomatologicznym. Co jeszcze należy zrobić i co wiedzieć w przypadku urazu zęba?
Złamany ząb mleczny u dziecka
Mleczny ząb dziecka może zostać ukruszony przez gryzienie twardych przedmiotów. Jeśli uszkodzenie nie jest duże, wtedy należy udać się do gabinetu stomatologicznego w celu założenia plomby. Gdy na skutek urazu ząb mleczny zostanie wtłoczony w głąb kości wyrostka zębodołowego, wtedy najczęściej stomatolog podejmuje decyzję o jego usunięciu. Ma to na celu ochronę znajdującego się niżej zawiązka zęba stałego.
Uzębienie małego dziecka nie jest jeszcze w pełni mocne. Warto więc zapobiegać urazom, ponieważ ruchliwość pociechy może narażać je na uszkodzenia. Istotną kwestią jest podjęcie leczenia ortopedycznego w przypadku wad zgryzu. Natomiast gdy dziecko podrośnie i zacznie jeździć na hulajnodze, rowerze, czy rolkach, powinno zawsze podczas takich aktywności nosić odpowiednio dopasowany kask. Dodatkową ochronę stanowić będzie zakładanie ochraniaczy na zęby, co zwiększy poziom komfortu zarówno pociechy, jak i jego rodzica.
Złamanie korony, czy też nawet korzenia w przypadku zębów mlecznych zdarza się rzadziej, niż u posiadaczy zębów stałych.
Złamany lub ukruszony ząb – najczęstsze przyczyny urazu
Najczęstszymi przyczynami urazów zębów u dzieci młodszych (do lat 5) są upadki. W późniejszym wieku uszkodzenia zębów mogą się zdarzyć podczas zabaw z rówieśnikami, uprawianiem gier zespołowych, sportów kontaktowych, jazdą na rowerze, nartach, rolkach, a także przy innych aktywnościach.
Ryzyko uszkodzenia zębów występuje przy wadach zgryzu. Urazy mogą się też pojawiać u dzieci z wychyleniem przednich zębów w szczęce. Do częstych obrażeń uzębienia dochodzi u młodych osób cierpiących na padaczkę oraz przy upośledzonej koordynacji mięśni szkieletowych. Na upadki bardziej też narażone są dzieci niepełnosprawne fizycznie.
Niekiedy ukruszenia zębów oraz pęknięcia są skutkiem ich zaciskania lub nocnego zgrzytania, czyli bruksizmu. Mogą też wynikać z obgryzania paznokci, jak również gryzienia twardych przedmiotów. Uszkodzenia często bywają konsekwencją osłabionej struktury szkliwa. Dzieje się tak np. w przypadku występowania próchnicy.
Najczęściej u dzieci dochodzi do złamań zębów przednich, górnych. 30% urazów dotyczy mleczaków. Natomiast uszkodzenia zębów stałych spotyka 22% dzieci do 13 roku życia.
Pęknięcie zęba mlecznego czy stałego
Pęknięcie zęba często jest trudne do zauważenia. Mała rysa na szkliwie nie zawsze bywa powodem do zaniepokojenia. Czasami dopiero lekki ból w trakcie spożywania pokarmów ciepłych lub gorących może informować, że dziej się coś niedobrego. Innym symptomem pęknięcia zęba bywa opuchnięte dziąsło. Należy wtedy udać się do gabinetu stomatologicznego. Po dokładnych oględzinach, a być może wykonaniu zdjęcia rentgenowskiego specjalista będzie w stanie określić poziom urazu. Zbagatelizowanie problemu może prowadzić do złamania zęba, zmiany kolory szkliwa oraz próchnicy. Czasami uszkodzenia zakrywa się przez założenie licówek. Działanie naprawcze polega również na założeniu wypełnienia. Przy uszkodzeniu miazgi stosuje się leczenie kanałowe, a także odbudowanie zęba koroną protetyczną. Przy pęknięciu korzenia konieczna jest ekstrakcja.
Jak mogę zminimalizować ryzyko uszkodzenia zęba u dziecka?
W przypadku małych dzieci należy zabezpieczyć miejsce, w którym będzie się poruszało. Dotyczy to ostrych narożników mebli, stołów, czy ław. Tam gdzie maluch się bawi dobrze jest położyć specjalne maty, a także nie pozwolić na kontakt z twardymi przedmiotami.
Jak często spotyka się urazy zębów u dzieci?
Na najwięcej urazów narażone jest dziecko do 3 roku życia, ponieważ jest ruchliwe, nie potrafi w pełni przewidzieć następstw swojego zachowania i ma też nie w pełni wykształconą koordynację ruchową.
Jeśli chodzi o zęby stałe to urazy najczęściej przydarzają się dzieciom w przedziale 9-10 lat. Wypadki zdarzają się w większości przypadków w trakcie zabaw ruchowych, a także aktywności sportowych.
Na ryzyko złamań i pęknięć zębów najbardziej narażone są dzieci z wadami zgryzu, przodozgryzem, tyłozgryzem, z ADHD, padaczką, a także porażeniem mózgowym. Statystycznie urazy uzębienia w większym stopniu dotyczą chłopców.
Pozostałe uszkodzenia mleczaków i urazy zębów stałych u dzieci
- Zwichnięcie – ząb jest bardziej wrażliwy na dotyk.
- Nadwichnięcie – ząb staje się bardziej ruchomy i czasami boli podczas spożywania pokarmów.
- Przesunięcie – ząb może z powrotem być umieszczony na swoim miejscu, jednak dokonać tego powinien tylko stomatolog stabilizując go szyną.
- Wtłoczenie – przy niewielkim możliwy jest samodzielny powrót zęba na właściwe miejsce, przy głębszym to dentysta przesuwa ząb podczas zabiegu lub też dokonuje jego usunięcia.
