Już nawet kilka godzin po szczotkowaniu zębów, na ich powierzchni tworzy się płytka bakteryjna. Nieusuwana regularnie i dokładnie (w trakcie mycia zębów) może ulec mineralizacji – tworząc już po kilku dniach kamień nazębny. Ten zaś jest już (w przeciwieństwie do płytki), niemożliwy do usunięcia w warunkach domowych. Płytka nazębna zalegająca na zębach stanowi także główną przyczynę rozwoju próchnicy oraz stanów zapalnych dziąseł czy innych chorób przyzębia.
Czym jest płytka nazębna?
Jeśli chodzi to co to jest płytka nazębna – jest ona płytką bakteryjną, objawiającą się na zębach jako miękki osad o lepkiej konsystencji. Tak jak było wspomniane już na wstępie, jest to osad licznie zasiedlany przez bakterie – także te próchniczotwórcze. Płytka nazębna tworzy się w kilka godzin po wyszczotkowaniu zębów. Pojawia się przede wszystkim w przestrzeniach międzyzębowych oraz na linii dziąseł. Początkowo niewielka, narasta wraz z upływem czasu (i spożywaniem kolejnych posiłków). Tworzące płytkę nazębną bakterie są bardzo szkodliwe, ponieważ metabolizują cukry (dostarczane z pożywienia), w efekcie czego powstają kwasy niszczące szkliwo. Następstwem tego jest także demineralizacja twardych tkanek zęba i rozwój próchnicy oraz pojawianie się ubytków. Warto wiedzieć, że płytkę nazębną (która jest jednym z rodzajów złogów nazębnych miękkiego typu o wielowarstwowej budowie) tworzy aż 146 różnych drobnoustrojów. Płytka nazębna wykształca się w ciągu niespełna doby.
Jak mogę sprawdzić, czy występuje u mnie płytka nazębna?
Poza mikroorganizmami jakimi są bakterie, w skład płytki nazębnej wchodzą również: śluz, komórki nabłonka i resztki pokarmowe. Sprawia to, że jej wystąpienie można wyczuć niemal bez trudu: kiedy po posiłku przesunie się delikatnie językiem po powierzchni szkliwa. Płytka nazębna przyjmować może zarówno postać naddziąsłową, jak i postać poddziąsłową (pojawia się wtedy w szczelinie dziąsłowej albo w kieszonce zębowej). Mimo tego, że płytka ma miękką strukturę, to naprawdę mocno przykleja się do powierzchni szkliwa. Dlatego też jej skuteczne usunięcie jest możliwe tylko dzięki szczotkowaniu zębów. Bardzo przydatne jest też nitkowanie szczelin międzyzębowych.
Do usunięcia takiej warstwy bakteryjnej na szkliwie nie sprawdzi się sam płyn do płukania jamy ustnej (ten wyłącznie odświeży oddech). Po sprawdzeniu czy na zębach występuje płytka nazębna, zawsze trzeba się jej pozbyć – dokładnie szczotkując zęby. Jest to niezwykle ważne, gdyż na skutek absorpcji minerałów znajdujących się w ślinie, po kilku dniach delikatna płytka nazębna ulega zwapnieniu. Oznacza to wytwarzanie się twardego, chropowatego kamienia nazębnego. Ten mocno przylega do zębów i trudno go usunąć. Robi się to już profesjonalnie, czyli w gabinecie dentystycznym.
Warto dodać, że obecnie sprawdzenie dokładności mycia zębów (a więc ewentualnego tworzenia się płytki nazębnej) może odbyć się w warunkach domowych, przy użyciu specjalnych preparatów do wybarwiania osadu nazębnego. Zakupić można wybrany typ tego rodzaju produktów. Do wyboru są: tabletki czy płyny barwiące osad nazębny, a nawet specjalne pasty do zębów. Ich skład zazwyczaj opiera się na naturalnych barwnikach spożywczych. Te zaś, łącząc się z płytką nazębną, wybarwiają ją na wyraźny kolor (niebieski, różowy albo czerwony). W taki właśni sposób łatwo uwidacznia się te obszary uzębienia, które wymagają staranniejszego szczotkowania czy też nitkowania. Jest to sposób prosty, a jednocześnie niezwykle pomocny, gdyż płytka nazębna sama w sobie jest niemal niewidoczna i trudna do wykrycia.
Dzięki użyciu specjalnych preparatów barwiących osad nazębny, można ją rozpoznać i następnie poprawić technikę szczotkowania zębów – skupiając większą uwagę na problematycznych do tej pory obszarach. W ten sposób uniknie się ryzyka powstania kamienia nazębnego, a nawet próchnicy. Oczywiście tego typu preparaty są przygotowane tak, by były w pełni bezpieczne dla ludzkiego zdrowia. Powstające przy ich użyciu przebarwienia usuwa się też naprawdę łatwo – w czasie powtórnego szczotkowania zębów.
Jak mogę zapobiec gromadzeniu się płytki nazębnej?
Aby płytka nazębna nie odkłada się i „nie miała czasu” na to, żeby przekształcić się w kamień nazębny, ważna jest profilaktyka, czyli systematyczne usuwanie płytki. Podstawą jest oczywiście odpowiednia higiena jamy ustnej. Zęby trzeba myć przynajmniej dwa razy dziennie. Idealną opcją jest zaś mycie ich po każdym posiłku. Kiedy nie ma się takiej możliwości, jamę ustną warto po jedzeniu przepłukać wodą. Każde szczotkowanie powinno zaś trwać co najmniej dwie minuty (najważniejszy będzie w nim ruch wymiatający – od dziąsła w kierunku korony zęba).
Co jakiś czas warto sprawdzić swoją technikę mycia zębów – stosując preparaty zabarwiające osad, które dobrze uwidocznią źle wyczyszczone miejsca. Bardzo ważne jest także czyszczenie przestrzeni między zębami. Stosuje się do tego specjalne szczoteczki międzyzębowe, nić dentystyczną albo irygator. Aby zapobiec gromadzeniu się płytki nazębnej warto: ograniczyć herbatę, kawę, a kolorowe napoje pić przez słomkę. Lepiej też unikać pokarmów oblepiających zęby i łatwo wciskających się w przestrzenie między zębami. Od czasu do czasu warto też wybrać pastę, której skład przeznaczony jest to tego, by „trzymać pod kontrolą” narastanie płytki i kamienia nazębnego.
